قوانین چک
در سیستم بانکداری نوین ایران در سال 1311 هجری شمسی؛ همزمان با تصویب قوانین تجارت، قانون چک به عنوان سند پرداخت نقدی نیز به تصویب رسید. قوانین مربوط به صدور و دریافت چک در طول زمان متحول شده است . با تدابیر حقوقی استفاده از چک در معاملات تجاری روشی متداول و امن برای پرداخت و دریافت محسوب می‌شود. این قوانین وقتی پای مهاجرت به میان می‌آید گاهی سخت‌تر هم می‌شود. در این مقاله به بررسی انواع چک و همچنین قولنین چک در کشور ترکیه می پردازیم .
آشنایی با انواع چک بانکی
صورت کلی چک‌ها بر اساس صادر کننده‌ی آن به دو دسته تقسیم می‌شوند:
-
چک صادر شده توسط اشخاص (حقیقی و حقوقی)
چک عادی: پرداخت وجه از طریق صدور چک عادی امری متداول است. بر اساس قانون چک عادی؛ فرد دارنده‌ی حساب مبلغ مورد نظر را از دارایی‌اش نزد بانک از طریق صدور چک در وجه حامل و یا شخص حقیقی پرداخت می‌نماید. در این حالت دریافت کننده‌ی چک باید به شعبه‌ی صادر کننده‌ی دسته چک مراجعه کند تا مبلغ را دریافت نماید.
چک تضمین شده: بر اساس قوانین مربوط به چک، چک تضمین شده فرق چندانی از نظر پروسه‌ی پرداخت با چک عادی ندارد. تنها تفاوت این است که در صورت نداشتن موجودی در حساب صادر کننده‌ی چک، بانک متضمن پرداخت وجه می‌باشد.
-
چک صادر شده توسط بانک
رمزدار: این نوع از چک‌ها توسط بانک و بنا به درخواست صاحب حساب صادر می‌شود. چک رمزدار روشی مطمئن برای پرداخت محسوب می‌شود. این چک به نام دریافت کننده صادر می‌شود . غیر نقدی است. در واقع مبلغ چک به حساب دریافت کننده‌ی وجه در بانک دیگری واریز خواهد شد.
چک تضمین شده‌ی رمزدار: این نوع چک درست شبیه به چک تضمین شده می‌باشد. تنها تفاوت‌اش در این است که توسط بانک و بنا به درخواست دارنده‌ی حساب صادر می‌شود. در صورتی که درخواست کننده، وجه کافی برای بازپرداخت مبلغ چک را نداشته باشد، بانک مبلغ را پرداخت خواهد کرد.
چک مسافرتی: بنا به درخواست متقاضی توسط بانک صادر می‌شود . مبلغ چک قابلیت نقد شدن توسط شعب مختلف همان بانک و یا کارگزاری رسمی آن در هر نقطه از جهان قابل وصول شدن می باشد.
قانون جدید چک در ایران
استفاده از چک به عنوان روشی آسان و سریع در معاملات تجاری بسیار متداول است. به همین دلیل اصلاح قانون چک جهت امن و بهینه‌سازی این شیوه‌ی نقل و انتقال مالی همواره مورد توجه قانون‌گذاران اقتصادی کشور بوده است.
- صدور دسته چک تنها توسط بانک مرکزی و از طریق سامانه‌ی صیاد (صدور یکپارچه‌ی چک) صورت می‌گیرد. به این طریق صدور دسته چک از حوزه‌ی اختیارات بانک‌ها خرج شده و درخواست افراد برای دریافت دسته چک تنها از طریق سامانه صیاد امکان پذیر است.
سامانه‌ی صیاد پس از تائید صحت مشخصات متقاضی مانند تائید هویت، نداشتن منع قانونی و عدم سوء پیشینه‌ی مالی متقاضی نسبت به صدور دسته چک اقدام خواهد کرد.
- صدور هر برگه چک تنها از طریق ثبت اطلاعات در سامانه‌ی صیاد امکان پذیر است. برای این منظور شخص صادرکننده‌ی باید اطلاعات چک مانند نام دریافت کننده، مبلغ، تاریخ و شناسه‌ی یکتا را از طریق ابزارهایی مانند اپلیکیشن‌های پرداخت، موبایل بانک، اینترنت بانک و سایر درگاه‌های بانکی در سامانه‌ی صیاد ثبت کند.
در صورت از بین رفتن چک در نتیجه‌ی آتش‌سوزی، حوادث طبیعی یا جرائمی مانند سرقت؛ به دلیل ثبت چک در سامانه‌ی صیاد، چک همچنان دارای اعتبار است.
بدیهی است بر اساس این قانون صدور چک در وجه حامل ممنوع بوده . چک باید در وجه ذی نفع شخص صادر شود. همچنین ثبت انتقال چک در سامانه جایگزین پشت‌نویسی خواهد بود.
- با ثبت اطلاعات چک در سامانه‌ی صیاد امکان استعلام آنی وضعیت اعتباری صادرکننده چک به راحتی میسر خواهد شد. به همین منظور افراد می‌توانند به وسیله‌ی شناسه‌ی یکتای چک که عدد 16 رقمی مندرج در تمام برگه‌های چک می‌باشد .نسبت به استعلام اعتبار قانونی چک اقدام کنند.
روش اول: ثبت پیامکی شناسه‌ی یکتا
روش دوم: مراجعه به صفحه‌ی استعلام وضعیت چک در وب‌سایت بانک مرکزی به آدرس CBI.IR .
پاسخ استعلام وضعیت اعتباری چک برای درخواست کننده بر مبنای تعداد چک‌های برگشتی دارنده‌ی حساب بر اساس یکی از وضعیت‌های زیر ارسال خواهد شد.
- سفید: فاقد چک برگشتی
- وضعیت زرد: دارای یک فقره چک برگشتی.
- نارنجی: دارای 2 تا 4 چک برگشتی.
- وضعیت قهوه‌ای: دارای 5 تا 10 چک برگشتی.
- قرمز: دارای بیش از 10 چک برگشتی
با توجه به تسهیل امکان استعلام توسط شخص دریافت کننده‌ی چک پیش‌بینی می‌شود تا حد زیادی از کلاه‌برداری‌ها و جرایم مربوط به چک کاسته شود.
- چنانچه در زمان سر رسید چک، موجودی حساب صادرکننده کمتر از مبلغ چک باشد. بانک موظف است بنا به درخواست دارنده‌ی چک، مبلغ مورد نظر را با استفاده از مانده‌ی آن حساب به علاوه‌ی موجودی سایر حساب‌های صادرکننده‌ی چک در همان بانک پرداخت نماید.
در صورت کافی نبودن موجودی حساب اصلی و سایر حساب‌های صادرکننده‌ی چک؛ بانک موظف به صدور گواهی عدم پرداخت بر اساس میزان کسری مبلغ چک می‌باشد.
- دارنده‌ی چک می‌تواند با ارائه‌ی گواهی عدم پرداخت به مراجع قضایی علیه صادر کننده‌ی چک اقدام نماید.
- بر اساس قانون چک در سال 1400 در صورت برگشت خوردن چک؛ محدودیت‌هایی برای صادر کننده توسط سیستم بانکی اعمال خواهد شد. این محدودیت‌ها شامل عدم امکان افتتاح هرگونه حساب و صدور کارت بانکی، عدم دریافت تسهیلات بانکی و مسدود شدن وجوه تمامی حساب‌های بانکی صادرکننده به میزان مبلغ کسری چک در تمامی بانک‌ها و موسسات اعتباری می‌باشد.
صدور و وصول چک در کشور ترکیه
قوانین چک در ترکیه از استاندارهای مالی مشخصی پیروی می‌کند .که تحت نظارت مستقیم بانک مرکزی این کشور قرار دارد. این قوانین در سال 2016 طی اصلاحات مالی در کشور ترکیه مورد بازنگری قرار گرفت.
این اصلاحات در جهت تسهیل نقل و انتقال‌های مالی سرمایه‌گذاران و تجار و دانشجویان خارجی صدور و وصول چک اعتبار بیشتری از گذشته پیدا کند.
قانون چک در ترکیه
اصلاحیه‌ی قوانین چک در ترکیه مانند ایران سامانه‌ای برای دریافت اعتبار مالی شخص صادر کننده‌ی چک دارد.
بر اساس داده‌های این سامانه دریافت‌کننده‌ی چک می‌تواند به اطلاعات صاحب حساب نظیر هویت، تعداد چک‌های صادر شده، تعداد چک‌های برگشت‌خورده و نیز اعتبار مالی دارنده‌ی حساب دسترسی پیدا کند.
استعلام از طریق QR Code
بر اساس قوانین چک در ترکیه، دریافت‌کننده حین اخذ چک موظف است QR Code یا همان کد دوبعدی درج شده بر روی برگه‌ی چک را اسکن کند . از طریق آن اطلاعات مالی دارنده‌ی حساب را مشاهده کند. اطلاعات کد دوبعدی شامل موارد زیر می‌باشند.
- تعداد بانک‌هایی که صادرکننده‌ی چک در آن‌ها حساب جاری دارد.
- استعلام چک‌های صادر شده و برگشت‌خورده‌ی صاحب حساب در پنج سال گذشته.
- وضعیت حقوقی دارنده‌ی صاحب حساب در مورد افتتاح حساب جاری جدید.
- وضعیت مالی دارنده‌ی حساب مانند اعلام ورشکستگی.
بر اساس این اطلاعات گیرنده‌ی چک باید آن را در سیستم بارکد دوبعدی ثبت کند. تا در صورت عدم وصول چک بتواند از قوانین قضایی مربوط به چک بهره ببرد.
وصول چک بانکی در ترکیه
نقد کردن چک‌های بانکی در حیطه‌ی وظایف بانکی می‌باشد. از آنجا که قوانین مالی و حقوقی مربوط به وصول چک ممکن است با دشواری‌هایی همراه باشد. بهترین روش نقد کردن چک در ترکیه بهره‌گیری از وکیل آشنا با نظام بانکی آن کشور است.
بر اساس نظام مالی حاکم بر بانک‌های ترکیه، صادرکننده‌ی چک می‌تواند درخواست صدور چک به ارز سایر کشورهای را داشته باشد. قابلیتی که امکان نقل و انتقال وجوه را برای تجار و دانشجویان خارجی تسهیل کرده است. بسیاری از بانک‌های ترکیه با اتصال به شبکه‌ی بین‌المللی بانکداری امکان نقد کردن چک از بانک‌های سایر کشورهای را فراهم کرده‌اند.
دریافت‌کننده‌ی چک اعم از شهروند و یا مقیم الزامی به داشتن و یا افتتاح حساب در بانکی که وصول چک در آن صورت می‌گیرد را ندارند. و می‌توانند به راحتی مبلغ چک را به صورت نقدی وصول کند.
برای اطلاعات بیشتر و مشاوره رایگان با ما تماس حاصل فرمایید .
